Przewodnik po soczewkach kontaktowych, część 1: czym różnią się soczewki kontaktowe sferyczne od asferycznych?

Technologia asferyczna

Wielu z nas pewnie nie raz słyszało, że niektóre rzeczy codziennego użytku posiadają kosmiczne technologie. Choć może wydawać się to śmieszne, jest w pełni prawdziwe. Soczewki kontaktowe również nie są tu wyjątkiem i wykorzystują taką technologię.
Występowanie zniekształceń obrazu nie jest ograniczone wyłącznie do naszego oka. W 1993 roku Amerykańska Agencja Kosmiczna NASA zmuszona została do zorganizowania misji, której celem była naprawa orbitującego wokół Ziemi teleskopu Hubble'a, w którym powstawał rozmyty obraz. Przyczyną były aberracje sferyczne układu optycznego teleskopu, które udało się skorygować właśnie przy użyciu technologii asferycznej.

Teleskop Hubble'a

Budowa soczewki kontaktowej

Wśród soczewek kontaktowych możemy rozróżnić między innymi te o budowie sferycznej i asferycznej. Za przykład niech posłużą nam miękkie soczewki kontaktowe Frequency 55 oraz Frequency 55 Aspheric znanej firmy Cooper Vision. Obie soczewki są wykonane z tego samego materiału, czyli methafilconu A, posiadają też identyczne uwodnienie 55%, są także dostępne w tych samych mocach. Nie biorąc pod uwagę średnicy czy promienia krzywizny wydaje się, że to praktycznie te same soczewki, jednak czy ich asferyczna budowa powoduje, że można używać ich zamiennie? Czym różni się budowa soczewki kontaktowej sferycznej od asferycznej?

Wada wzroku

Należy podkreślić, że rozróżniając soczewki sferyczne od asferycznych mamy na myśli konstrukcję samej soczewki - w przeciwieństwie do soczewek okularowych, gdzie budowa soczewki odnosi się do wady wzroku. W przypadku soczewek kontaktowych budowa sferyczna będzie oznaczała parametry określające grubość soczewki oraz jej dopasowanie do powierzchni oka. Przykładem na to jest właśnie Frequency 55 Aspheric, która łączy unikalną, asferyczną powierzchnię przednią soczewki z wielokrotnie sprawdzonym projektem tylnej sferycznej jednokrzywiznowej powierzchni.
Frequency 55 - soczewka sferyczna

Choć Frequency 55 jest zaawansowaną technicznie precyzyjnie wykonaną soczewką, posiada cienkie krawędzie gwarantując wysoki komfort noszenia, a także odznacza się doskonałymi parametrami optycznymi, to jest coś, co odróżnia ją od wersji Aspheric. To przede wszystkim fakt, że w soczewce sferycznej wierne odwzorowanie obrazu, to jest jego ostrość oraz brak zniekształceń, otrzymujemy głównie w centrum soczewki. Z kolei im bliżej krawędzi soczewki, tym zniekształcenia robią się coraz większe, co może powodować, że poza centralnym punktem widzimy teoretycznie mniej wyraźnie. Podsumowując budowę soczewki sferycznej można powiedzieć, że nie oferuje ona dokładnie tej samej mocy na całej powierzchni. Przez to, że obszar ogniskowania promieni świetlnych nie jest w jednym punkcie, a na dość dużym obszarze, może wystąpić pogorszenie ostrości obrazu.

Frequency55 firmy Cooper Vision

Frequency 55 Aspheric - soczewka asferyczna

Frequency 55 Aspheric, to pierwsza na świecie asferyczna soczewka częstej wymiany. Zarówno w jej przypadku, jak i pozostałych soczewek tego typu, sprawa wygląda nieco inaczej, gdyż zaletą konstrukcji soczewki asferycznej jest to, że posiada dokładnie taką samą moc ca całej swojej powierzchni. Jest to podstawowa różnica w odniesieniu do „zwykłej” soczewki. Z tego wynika bardzo ważna zaleta - soczewki kontaktowe potrafią czasem przesunąć się na oku, nawet minimalnie. Wówczas, w przypadku soczewek sferycznych, może wystąpić pogorszenie obrazu, gdyż jak wcześniej wspominaliśmy, im bliżej centrum soczewki, tym lepszy obraz. Wada ta nie będzie dotyczyła soczewki o budowie asferycznej, co jest jej niewątpliwym atutem. Co więcej, z racji, że nie zmieni się ostrość widzenia, nawet nie zauważymy, że soczewka przesunęła się na oku. Minimalne zniekształcenia mogą wystąpić jedynie przy samych brzegach soczewki, co jest praktycznie niedostrzegalne. Soczewka asferyczna będzie również lepiej ogniskować promienie świetlne - praktycznie w jednym punkcie, co zapewni lepszą rozdzielczość obrazu. Co więcej, zredukowany do minimum obszar ogniskowania umożliwia dodatkowo poprawę widzenia u osób z niewielkim astygmatyzmem.

Frequency55 Aspheric firmy Cooper Vision

Czyli wybór jest oczywisty?

Soczewki, zarówno okularowe, jak i kontaktowe stworzone są po to, aby polepszyć jakość naszego widzenia. Jednak jakość ta nie zależy jedynie od ostrości. W przypadku soczewki asferycznej może się zdarzyć, że patrząc pod skosem na krawędzie przedmiotów może pojawić się poświata, zwana aberracją chromatyczną. Jednak jest to bardziej wada soczewek okularowych niż kontaktowych, gdyż w tych drugich soczewka porusza się razem z okiem, natomiast w okularach szkła są nieruchome w stosunku do oka. Tak naprawdę już większość nowoczesnych soczewek silikonowo-hydrożelowych posiada budowę asferyczną, choć nie jest to wyszczególnione na opakowaniu jak w przypadku produktu Cooper Vision. 

Ogniskowanie promieni świetlnych

w soczewce sferycznej i asferycznej

Wrażenia pacjentów

Soczewki asferyczne zdobyły opinię bardzo wygodnych soczewek w noszeniu i są wysoko oceniane przez ich użytkowników, którzy wskazują, że widzą nawet 4 razy lepiej niż w soczewkach sferycznych. Wskazują oni na doskonałą ostrość widzenia czy lepszy kontrast. Nie bez znaczenia na wrażenia osób użytkujących asferyczne soczewki kontaktowe jest też wcześniej wspominana poprawa widzenia przy niewielkim astygmatyzmie, a także poprawa widzenia w przypadku presbyopii, czyli starczowzroczności (problemy z ostrością widzenia z bliskiej odległości). Mimo tych wszystkich zalet, należy jednak pamiętać o tym, że doboru odpowiednich soczewek powinien dokonać lekarz specjalista, który dobierze odpowiednio typ soczewki, oraz jej wszystkie parametry (moc, średnica, promień krzywizny).